پرسش :

امام زمان جهت مصونیت از فتنه‌اى که انسان را به راه باطل مى‌کشاند، چه توصیه‌ای فرمودند؟

پاسخ :
شرح پرسش:
لطفا این حدیث را شرح دهید. امام زمان(علیه السلام) می‌فرمایند: «أَنَّهُ مَنِ اتَّقى رَبَّهُ مِنْ إِخْوانِکَ فِی الدّینِ وَأَخْرَجَ مِمّا عَلَیْهِ إِلى مُسْتَحِقّیهِ، کانَ آمِناً مِنَ الْفِتْنَةِ الْمُبْطِلَةِ، وَمِحَنِهَا الْمُظْلِمَةِ الْمُظِلَّةِ وَمَنْ بَخِلَ مِنْهُمْ بِما أَعارَهُ اللّهُ مِنْ نِعْمَتِهِ عَلى مَنْ أَمَرَهُ بِصِلَتِهِ، فَإِنَّهُ یَکُونُ خاسِراً بِذلِکَ لاُِولاهُ وَآخِرَتِهِ؛ همانا، کسى که در حقوق برادران دینى تو، حریم الهى را نگه دارد و حقوق مالى‌اى را که بر گردن دارد، به مستحقش برساند، از فتنه‌اى که انسان را به راه باطل مى‌کشاند، و از محنت‌هاى تاریکى که سایه بر آن افکنده، ایمن خواهد بود، و کسى که بخل ورزد و از نعمت‌هایى که ایزد، به عاریت، در اختیار او گذاشته است، به مستحقش ندهد، در دنیا و آخرت زیانکار خواهد بود.»[1]

شرح حدیث:
این کلام، قسمتى از نامه‌ى دوم امام زمان(علیه السلام) به شیخ مفید(رحمه الله)است. حضرت، در این قسمت از نامه‌ى خود، به لزوم پرداخت واجبات مالى به مستحقان و آثار خیرى که این کار در پى دارد اشاره کرده است. آن حضرت براى کسانى که اهل تقوایند و حقوق مالى اى را که بر گردنشان است (مانند خمس و زکات و ...)، به مستحق مى دهند، ضمانت مى‌کند که پاداش این عمل خداپسندانه، ایمنى از فتنه‌ها و محنت‌هاست و کسانى که نسبت به واجبات مالى خود کوتاهى مى‌کنند و در پرداخت حقوق شرعى بخل مى‌ورزند، چیزى جز خسارت دنیایى و آخرتى نصیب‌شان نخواهد شد.
به هنگام پرداخت حقوق واجب مالى، شیطان به وسوسه‌ى انسان مى‌پردازد و او را از فقر مى‌ترساند. حضرت، با این بیان به ما مى‌فهماند، واقعیت و حقیقت این است که نپرداختن خمس و زکات و ... است که موجب فقر است، نه بخشش در راه خدا.
با پرداخت حقوق واجب مالى، بلکه با اداى حقوق مستحب مالى، نه تنها مال انسان افزایش مى‌دهد، بلکه روزى معنوى‌اش نیز افزون مى‌گردد، به گونه‌اى که در مسیرهاى ظلمانى، چراغ هدایت را به دستش مى‌دهند تا راه را از چاه بشناسد.

پی نوشت:
[1]. احتجاج، ج2، ص325 و بحارالأنوار، ج53، ص177، ح8.

منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى(علیه السلام)، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).